Azərbaycan Avrasiya iqtisadi məkanı ilə yaxınlaşır: iki əsas istiqamət

Ekspert hesab edir ki, bu ilin mayında xarici siyasətlə bağlı ən gözlənilməz hadisəsi Prezident İlham Əliyevin Moskvada Avrasiya İqtisadi İttifaqının növbəti sammitində iştirakı olub.

Azərbaycan Avrasiya iqtisadi məkanı ilə sistematik yaxınlaşmanı iki əsas formatda davam etdirir: Müstəqil Dövlətlər Birliyinin (MDB) azad ticarət zonası rejimində və Avrasiya İqtisadi İttifaqının( EAEU) iqtisadi tənzimləmə sistemi ilə əlaqələndirmə çərçivəsində. Bu barədə Rusiya Elmlər Akademiyasının İqtisadiyyat İnstitutunun elmi işçisi, ekspert Aleksandr Karavayev fikirlərini bölüşüb.
Yeni yanaşmalar
MDB Hökumət Başçıları Şurasının Soçidə keçirilən iclası zamanı (8 iyun 2023-cü il tarixində keçirilib) Azərbaycanın Baş Naziri Əli Əsədov həmkarları ilə "Xidmətlərdə azad ticarət, təsisat, fəaliyyət və investisiyalar haqqında Saziş" imzalayıb. Sənəd 2011-ci ildən hazırlanır. Saziş daxili ticarət axınını artırmağa (xidmətlərin ümumi ixracını 5%-dən çox, idxalı - 3%) artırmağa imkan verən postsovet məkanının inteqrasiyasında daha bir güclü addımdır. Bu, həmçinin Birlik üzvü olan ölkələrdə əlverişli investisiya mühitinin formalaşmasına töhfə verəcək.

Beləliklə, MDB məkanı getdikcə Aİİ(Avrasiya İqtisadi İttifaqı) standartlarına uyğunlaşdırılır.
Ekepert hesab edir ki, bu ilin mayında xarici siyasətlə bağlı ən gözlənilməz hadisə Prezident İlham Əliyevin Moskvada Avrasiya İqtisadi İttifaqının növbəti sammitində iştirakı olub. Görüş Azərbaycanla Aİİ arasında qarşılıqlı fəaliyyətdən sonra ilk dəfə keçirilib. İlham Əliyevin Moskvaya səfəri Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan və Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə danışıqlar kontekstində diqqəti cəlb etsə də, Azərbaycanın Aİİ ilə koordinasiyası məsələsinin mühüm əhəmiyyəti var.

Hər halda, bu fikri Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev "Rossiya 1" telekanalına yayımlanan "Moskva. Kreml. Putin" verilişinə müsahibəsində deyib. Onun simvolik sitatlarından birini təqdim edirik:

"Biz əməkdaşlığın perspektivləri, yaxınlaşma haqqında fikir mübadiləsi apardıq. Təbii ki, burada bütün müsbət və mənfi cəhətlərə baxmaq lazımdır, praqmatizmdən çıxış etmək lazımdır. Biz siyasətimizdə həmişə bundan çıxış edirik".

Politoloqun qənaətinə görə, xarakterikdir ki, İlham Əliyev Aİİ ölkələri ilə daha geniş iqtisadi inteqrasiyanı istisna etməyib:

"Bizim iqtisadiyyatımız kifayət qədər açıq və balanslıdır... Yaxınlaşma çərçivəsində heç bir tabumuz yoxdur. Yenə də hər şey həm dünya iqtisadiyyatı, həm də Azərbaycanın iqtisadi vəziyyəti ilə bağlı konkret vəziyyətdən asılı olacaq. Ona görə də hər şeyi gələcək göstərəcək. Hesab edirəm ki, Azərbaycanın Aİİ sammitində ilk dəfə iştirak etməsi faktı bizim bu struktura göstərdiyimiz maraqdan və üzv ölkələrlə daha da yaxınlaşmaq istəyindən xəbər verir".

Onun fikrincə, aydındır ki, indi qısa müddətdə Bakı ilə Aİİ arasında yaxınlaşmanın hər hansı hüquqi formatda (məsələn, müşahidəçi statusu) rəsmiləşdirilməsini təsəvvür etmək çətindir. Amma Avrasiya İqtisadi Komissiyası ilə işləmək tamamilə mümkündür.
Digər tərəfdən, ekspertin qənaətni görə, Azərbaycan İrəvanla dialoqda tədricən irəliləyir ki, bu da Bakının Avrasiyanın nəqliyyat gündəmində, xüsusən də Zəngəzur dəhlizi layihəsinin təşviqi və Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi (ITC) marşrutları boyunca logistikanın inkişafı ilə bağlı iştirakını stimullaşdıra bilər.

Mənbə: Elvin Səlimov 
             Sputnik.AZ